Öncelikle sufizmin tanımından bahsedelim. Sufizm veya Sufilik İslamiyet'te Allah'a ulaşmanın ezoterik yollarından biri ve felsefi bir akım. Birçok farklı tarikatı vardır. Mezhep olup olmadığı konusunda fikir birliğine ulaşılmamıştır. Bu yolun takipçilerine Sufi denir.
Sufizm’in tanımı çeşitli mutasavvıflarca farklı şekillerde yapılmıştır. Bu tanımlardan birine göre, Sufizm,insanın akıl yoluyla erişemediği ilahî hakikatleri ve gayb âlemine ait hakikatleri sezgiyle arama yoludur. Hedef, insan-ı kâmil olmaktır.
Bir başka deyişle, Sufizm, İslam inanışına göre, kişiliği kötü huylardan temizleyip, ruhu pak edip, olgun olma (kemale erme) yoludur.
Muhammed'e dayanan, silsile yolu ile Allah'ı idrake vesile, Peygamber vârisi olduğuna inanılan Evliyalar, Mutasavvıflar tarafından, zamana uygun "Hakk'tan aldığını halka sunuş" yolu olarak kabul edilmiş,dinin yalnız fıkıh olmadığı ,İslam'ın İlmî Fıkıh,İlmî Kelam, Ahlak ve Sufizm olmak üzere dört ana temelden oluştuğu inancı ile Sufizmsiz dinin yaşanamayacağı görüşü Mutasavvıfların ana ilkesi olarak ortaya çıkmıştır.
§ Kimilerine göre, sufizm ve tasavvuf aynı şey değildir. Sufizm mutasavvıflıktan daha yüksek bir aşamayı ifade eder. Mutasavvıflar Sufi olmaya çalışmışlarsa da başaramamışlar, tekkeler, ekoller kurmuşlardır. Oysa Sufizm’de ekol yoktur.
§ Sufizm insanın kendisini keşfetme yoludur. Dini kurallara bağlı, dogmalarla birlikte çalışan bir olgu değildir. “Ben kimim?, nerden geliyorum? Ve nereye gideceğim?” sorularını soran kişilerin sufi methodları yoluyla cevap bulabilmeleri mümkündür.
Sufizmin bilhassa çok önemli iki boyutu vardır: 1.Dikey boyut :İç yasamı keşfetme, insanın aslını, özünü bulması, 2.Yatay boyut: insanlara hizmet etmek ve dünyevi ilişkileri uyum, güzellik ve sevgi boyutunda ayarlamak( bu boyuta dünya görüşü boyutu diyebiliriz)(Kaynak: Bakınız. Mevlana Celaleddin Rumi, Hazret Inayet Han, A.M. Schimmel)
§ Kimilerine göre, Sufizm 13. yüzyıla dek sürmüş, 14. yüzyıldan itibaren, yerini tasavvufa bırakmıştır.
§ Kimilerine göre de, mutasavvıf yolunun hedefine ulaştığı zaman sufi olur.
§ Sufizm ile Sufi Tarikatları arasındaki ayrım bugün çoğunlukla bilinmemektedir. Sufizm bir yaşam tarzıdır, hayata farklı bir bakıştır. Tarikatlar ise Sufizmden kaynaklanan, kurumlaşmış olgulardır. Buz ile su ilişkisi gibidir. Buz sudan oluşmuştur, ama suyun katılaşmış, donmuş halidir. Okyanusla bir testi su benzemesi de Sufizmle Tarikatlar arasındaki ilişkiyi gayet güzel anlatmaktadır: Okyanustan su alıp testiye doldursanız testideki su ne kadar okyanus özelliğini korur ki? (Hazret İnayat Han, Hazreti Mevlana)
Sufizm Peygamberlerin öğretisinin özüdür. Kaynağı ilk insana kadar gider, çünkü tohumu her insanın kalbinde mevcuttur. (Salahattin Ali Nader Angha صلاح الدین علی نادر شاه عنقا Sufizm)
Birkaç bilgi daha sunmak istiyorum. Bu sufizm dediğimiz öğreti sır denilebilecek bilgileri sadece hak ettiği düşündüğümüz kişiye aktarmaktır. Bunun nedeni bilgi yanlış kişinin elinde hiçbir kıymeti olmadığıdır. Hz. Ali den konu hakkında güzel bir söz: Eğer bilgiyi hak edene vermezseniz o kişiye zulmetmiş olursunuz; hak etmeyene verirseniz bilgiye zulmetmiş olursunuz.
Evet, maksat bilgiyi hak ettiğine inandığımız kişiye vermektir. Yoksa istemeyen birine ne kadar anlatılsa boştur.Peygamber efendimizin de bazı özel bilgileri yanındaki seçkin kimselerle paylaşmıştır.
Peki bu öğretilerden birkaçı nedir? Bana göre bunlardan birkaçı.Hakikat bilgisinin özüyse.Hak olan bütün dinlerde bunlardan örnek vardır.Tabi bu dinler değiştirirdi ama içinde doğru kısımları yok demek yanlış olur. Yahudilik(sonra Yahudilikle ilgili bi yazı yazacağım),Hıristiyanlığı katmadan, Bunlar çok bilindiği için ayrı tuttum. Örneğin Konfiçyus’un bir sözüne bakalım .“Her kötülüğün içinde biraz iyilik, her iyiliğin içinde biraz kötülük vardır” bu söz tamamen sufizmın öğretilerindendir. Ben tesadüfe inanmayan biri olarak bu sözün sahibinin Müslüman olduğuna inanıyorum. Zamanla değişim uygulandı ve aslını kaybetti. Yinede bazı kısımlarını koruyor. Özünü. Bu söz öğretileri şunlardır.
1saf kötü ya da saf iyi insanın olmadığıdır. Bir insan çok iyi olabilir yinede hataya yatkındır. İnsan olma özelliğinden dolayı. Bir insan da çok kötü de olabilir ama kalbinde bir hassas nokta olur. Oraya dokunursan içindeki iyi insanı çıkarıverirsin.
2 her kötü durumun içinde iyi bir tarafı, her iyi durumun içinde de kötü bir tarafının olması. Özellikle yüce şahısların hayatlarındaki zor durumlarda hep bunu düşündüklerini varsayıyorum. Yaşadığı olumsuzlukların, insana kattığı artıları düşünerek kendilerini motive etmiştir.
Her iyi yanda bir kötü durumu düşünmek ise insanın yaşadığı iyi halin, belki geçici, belki şımartan, belki de insana vereceği terbiyeden yoksunluk şeklinde düşünmesi şeklindedir.
Buda dini sufizm bilgilerini içerir. Bu dinde tamamen korunmadıysa da bazı yönleri saklı kaldığına inanıyorum. Buda dininde nefes alış verişin önemi biliriz. Bu dinde bir tür konsantre olma seansları(meditasyon) vardır. Günümüzde yoga diye isimlendirildi. İşte benim fikrime göre bu kısımda tamamen sufizmle bağlantılı. Nefes alıp-verme işlemi aynı zamanda gayba konsantrasyon artırma işlemidir. Farklı boyuta konsantre olma yöntemidir. Bu boyut cismani değildir. Bu şekilde insanoğlunun daha sürekli iyi kalması sağlanır. Yani iyi olmanın zorluğuna daha güç getirebilir. Cismani sınırlar zorlanır. Ama namazımızda da bu yazdıklarım sağlanabilir. Ancak İnsandan insana değişir. O yüzden beş vakit farzımız namaz dururken bu işlere fazla zamanlar harcamasından yana değilim.
Sufizm bilgileri için son sözlerim şunlar: Sufizm de ki bilgiler,insanı İslam’a aşık edecek şekilde derin,güzel ve birbiriyle bağlantılıdır.İnsan öğrendikçe öğrenmesi gelir.Peygamberlerin,velilerin yoludur.Saygılarımla.
